Ahmet Şık
ahmets@medyakronik.com
Bir hafta arayla Türkiye medyasını ilgilendiren iki ayrı gözaltı olayı yaşandı. İkisi de Ergenekon soruşturması çerçevesinde yaşanan ve haliyle birbiriyle ilintili olan bu gözaltıların ilkinde herkesin bildiği üzere Cumhuriyet gazetesi başyazarı ve imtiyaz sahibi İlhan Selçuk gözaltına alınmıştı. “Herkesin bildiği üzere” dememizin nedeni malum, günler boyunca gazete manşetlerini, yazarların köşelerini ve TV haber bültenlerinin flaşlarını bu konu işgal etti. Ediyor. İlhan Selçuk’un 83 yaşında olmasından tutun da evinin 70 metrekare olmasına kadar her türden “bilginin” verildiği bu haber ve yorumlarda Selçuk’un gözaltına alınmasından çok haklı olarak gözaltına alınış biçimi eleştirilmişti. Selçuk’la birlikte 11 kişinin daha aynı yöntemlerle gözaltına alınmasında bir beis görülmemesi ya da görüldüyse bunun haberlerde yer almaması da işin başka bir yönüydü.
“Sen misin iyi habercilik yapan…”
Aradan bir hafta geçtikten sonra dün (27 Mart Perşembe) bu kez bir başka gazeteci, Taraf gazetesi muhabiri “36 yaşındaki” Soner Arıkanoğlu gözaltına alındı. Arıkanoğlu da Ergenekon soruşturması çerçevesinde ama Selçuk gibi soruşturmanın zanlısı olarak değil, mesleğinin gereği habercilik yaptığı için gözaltına alınmıştı. Hatırlanacağı gibi Selçuk’ların gözaltına alındığı son operasyonda İşçi Partisi ile bu partiye bağlı kimi yayın organları da polis tarafından basılmış, bilgisayarlara ve ele geçirilen kimi belgelere el konulmuştu. İşte Arıkanoğlu’nun gözaltına alınmasına yol açan süreç de böyle başladı. İP Genel Merkezi’nde ele geçirilen bir CD’de Yargıtay binasına ait güvenlik zaaflarını gösteren bir kroki de bulunmuştu. Radikal gazetesinde bir dönem birlikte haber kovaladığım ve kaynağına angaje olmadan çok iyi haberlere imza atan Ankara’nın iyi polis muhabirlerinden biri olarak tanıdığım Arıkanoğlu sözkonusu belgeyi haberleştirmekte fazla vakit kaybetmedi. Taraf gazetesinde 24 Mart 2008 Pazartesi günü manşetten yayımlanan “Yargıtay’ı vuracaklardı” başlıklı haber Soner Arıkanoğlu imzasını taşıyordu. “Sarı bölgeden çıkış kolay” başlığı ile, ele geçirilen kroki de gazetede yer almıştı.
İP’ten ipe sapa gelmez bir açıklama
Haberin yayımlanmasından sonra, soruşturmada tutuklanan İP Genel Başkanı Doğu Perinçek’in eşi Şule Perinçek ardından da İP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Bedri Gültekin, gazetelerde hayli hacimlice yer bulan ilginç açıklamalar yaptı. Her iki açıklamada da sözkonusu krokinin Taraf gazetesi tarafından İşçi Partisi’ne fakslandığı, ardından da polisin partiyi basarak bu belgeyi orada yakaladığı iddia ediliyordu. Bu iddialara gerekçe olarak da gazetede çıkan krokilerin resminin üzerindeki faks numarası gösteriliyordu. Ancak gerçeğin ortaya çıkması en azından Taraf okurları için çok uzun sürmedi. Gazetede sürmanşetten duyurulan açıklamada sözkonusu faksın Ankara Muhabiri Soner Arıkanoğlu’nun, krokiyi Taraf‘ın İstanbul bürosuna fakslamasıyla görünen faks numarası ve İP’ye yapılan baskından sonra ellerine geçtiği belirtilmişti.
“Çetenizi de Taraf kurmuş olmasın”
“Çetenizi de Taraf Kurmuş Olmasın” başlığıyla yayımlanan açıklama haberde şöyle denilmişti: “Taraf‘ın yayımladığı İşçi Partisi’nde ele geçirilen Yargıtay krokileriyle ilgili öyle bir iddia ortaya atıldı ki neresinden cevaplandıracağımızı bilemedik. İddiaya göre Taraf, önce İşçi Partisi’ne krokileri faksladı, belgeler içeri girince de polis orayı basıp krokileri ele geçirdi.
Gerçek ise daha basit. İşçi Partisi’nde yapılan aramada incelenmek üzere el konan CD’lerden birinde çıkan Yargıtay’ın ayrıntılı krokisi ve buna ilişkin ‘Krokinin Açılımı’ başlıklı belge 24 Mart Pazartesi günkü Taraf‘ta yayınlanmasından sonra bazı gazetelerde oldukça ‘yaratıcı’ iddialara yer verildi. İşçi Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek’in eşi Şule Perinçek’in ‘Yaptığımız araştırma sonunda, Yargıtay’ın krokisinin İP Genel Merkezi’ne eşim gözaltına alınmadan yedi gün önce Alkım Kitabevi’nin Ankara Yenişehir’deki ofisinden gönderildiğini belirledik’ açıklamasına dayandırılan bu haberlerdeki yaratıcı komplo teorisi şuydu: Taraf, İşçi Partisi Genel Merkezi’nin faksına günler önceden Yargıtay krokilerini gönderdi. Böylece suç unsuru belgeleri faksla içeri soktu, partiye tuzak kurdu. İşte Ergenekon Operasyonu’nda İşçi Partisinde bulunan Yargıtay krokileri Taraf‘ın bir nevi önceden içeri yerleştirdiği belgeler.
Taraf bir de bu tuzağın haber yaptı. Bazı gazetelerin ciddi bir haber olarak yer verdiği bu fazlasıyla yaratıcı komplo teorisine, sayfa tasarlanırken atlanan bir detay kaynaklık etti. Ergenekon operasyonu çerçevesinde aranan İşçi Partisi genel merkezinde ele geçirilen bir CD’den çıkan krokileri ele geçiren Taraf Ankara Ofisi belgeleri haberleştirdi, krokileri de 23 Mart’ta faksla İstanbul merkeze gönderdi. 24 Mart günkü Taraf’ta yayımlanan bu faksla geçilmiş krokide faks belgelerinde bulunan tarih belirgin değildi. İşte 24 Mart günkü Taraf’ta yayımlanan belgede faksın gönderildiği 23 Mart tarihindeki ‘2’ rakamı net olarak okunmayınca, aslında bu tarihin 13 Mart olduğunu iddia edenler için son yılların en başarılı komplo teorisi başlamış oldu.
CD’den çıkan belgelerin İstanbul’a fakslanmasına ilişkin kayıtlar Taraf Ankara Bürosu’ndaki faksın hafızasında bulunuyor. Ayrıca, faksın bağlı bulunduğu telefonun kayıtlı olduğu adresi ve şirketi saptamak için gösterilen çaba, bu fakstan gönderilerin tarih ve saatleri için de gösterilip gerçeğe rahatlıkla ulaşılabilir. Haberlerde faksın Alkım Kitabevi’nden çekildiği iddiaları da gerçeği yansıtmıyor. Belgelerin iletildiği faks, gazeteyi yayımlayan Alkım Gazetecilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına kayıtlı Taraf Ankara Bürosu’nun Yenişehir Telekom’dan alınmış 0312 425 99 76 no’lu faks ve bu faks numarası gazetenin her gün yayımlanan künyesinde bulunuyor.”
Rakiplere nal toplatan haber gözaltı nedeni
Olayın ne olduğu ayrıntılı bir şekilde hem de manşetten duyuruldu duyurulmasına ama Taraf okurları dışında kalan kamuoyu bundan haberdar olmadı. Şule Perinçek ve İP yetkililerin açıklamalarına hayli cömert davranan gazeteler, Taraf’ın açıklamasını görmezden geldi. Ve en sonunda 27 Mart akşam saatlerinde Arıkanoğlu’nun gözaltına alındığı haberi duyuldu. Arıkanoğlu’nun gözaltına alınmasının nedeni Star ve Yeni Şafak gazeteleri dışında kalan rakiplerine, deyim yerindeyse nal toplattığı malum kroki haberiydi.
İstanbul 12. Ağır Ceza Mahkemesi’nce çıkarılan bir arama kararı ile polis Arıkanoğlu’nun evinin aranması için harekete geçti. Ancak, Arıkanoğlu’nun değil annesinin evi basıldı. Adresin yanlış olduğu ortaya çıkınca da, yeni bir arama kararı çıkartıldı. Bu karar uyarıca da evinde yapılan aramalardan sonra gözaltına alınan Arıkanoğlu Ankara’da savcılığa ifade verdikten sonra İstanbul’a getirildi.İstanbul Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şubesi’nde son dönemde yapılan haberlerle ilgili ifadesi alınan Arıkanoğlu, öğle saatlerinde getirildiği Beşiktaş Adliyesi’nde, “gizliliğin ihlali” ve “yasaklanan bilgileri temin” başlıklı Ceza Yasası’nın (TCK) 285 ve 334. maddelerinden ifadesi alındı. Arıkanoğlu daha sonra, gazete yayınından hemen sonra soruşturma başlatan Kadıköy Cumhuriyet Başsavcılığı’na sevk edildi. Arıkanoğlu saat 20:00 sıralarında serbest bırakıldı.
“Emniyet CD’nin kaynağını biliyor”
“Soruşturmanın gizliliğini ihlal” ve “adil yargılamayı etkileme” iddialarıyla muhabirlerinin gözaltına alınmasıyla ilgili Taraf gazetesinden yapılan açıklamada, “Muhabirimiz Soner Arıkanoğlu, İşçi Partisi’ndeki CD’nin içinde bulunan Yargıtay krokisi ve Yargıtay üyelerinin fişlenmesine ilişkin haberleri nedeniyle Ankara’da savcılığa ifade vermesine rağmen, iki saat sonra İstanbul 12. Ağır Ceza Mahkemesi kararıyla annesinin oturduğu ev basılarak gözaltına alındı. Oysa, Şule Perinçek’in iddialarını ciddiye alarak ev basan polisin mensubu olduğu Emniyet güçleri, Taraf‘ın haber yaptığı krokiye ilişkin bilgi ve belgelerin, bir faksla gelmiş değil parti merkezinde bir CD’de bulunduğunu biliyorlar” denildi.
“Bu nedenle gözaltına alınanı hatırlamıyorum”
Gazeteci meslek örgütlerinin oluşturduğu G-9 Gazeteciler Platformu da yaptığı açıklamada Arıkanoğlu’nun Ergenekon operasyonu kapsamında gözaltına alınmasını “Muhalif gazetecilere dönük yıldırma çabası” olarak değerlendirirken bir gazetecinin işini yaptığı için gözaltına alınmasına ilk kez tanık olduğunu belirten avukat Fikret İlkiz Medyakronik’e şöyle konuştu: “Bu nedenle gözaltı olmaz. Yanlıştır bu. Sözkonusu suçlamada ‘soruşturmanın gizliliğini ihlal ve adil yargıyı etkileme’ denilmiş. Bugüne dek bu suçlamalarla kimin evi basılmış ve gözaltına alınmış ben bilmiyorum. Bu olayda herhangi bir savcının açacağı dava ya da düzenleyeceği bir iddianameyle gazeteci Soner Arıkanoğlu davet edilir ve ifadesi alınırdı. Bunun dışında bir prosedür uygulanmaz. Bu yapılanın adı gazetecilere gözdağı vermektir. Basının bu olaydaki tutumu ise ayrı bir tartışma konusu. Eğer bir gazeteci işini yaptığı gerekçesiyle gözaltına alınıyorsa ve basın organları bunca sesiz kalıyorsa bu yanlışlığın yarın tüm gazetecilere uygulanabileceği anlamına gelir bu.”
Arıkanoğlu’nun bir her muhabirin yapması gerekeni yaptığı yani tüm Türkiye’nin ve hatta dünyanın konuştuğu bir olayla ilgili haber yaptığı için başına gelenler böyleydi. Peki aynı olayla ilgili, ama zanlı olarak Selçuk’un gözaltına alınmasında kopardığı büyük hengâmeye hala devam eden basın Arıkanoğlu’nun gözaltına alınmasını nasıl verdi. Onları da aşağıda bulacaksınız:
Taraf: Olayı “Taraf’ı böyle mi susturacaksınız” sürmanşetiyle duyurdu. Haberde Arıkanoğlu’nun gözaltına alınmasına neden olan krokinin doğruluğuna ilişkin İP’in çarpıtmalarda bulunduğuna yer verilerek, “Polis bir haftadır elinde bulunan, nereden geldiği belli belge için Arıkanoğlu’nu gözaltı aldı” denildi. Sözkonusu haberin yanında ise İP’in binasında yapılan aramada ele geçirilen CD’lerden birinde olan belgenin polis arama tutanağında hangi numarayla kaydedildiği de belirtildi. Haberin 10. sayfadaki devamı da yine manşetten, “Ergenekon ‘dolmuşu’yla gözaltı” başlığıyla verildi.
Cumhuriyet: Arıkanoğlu’nun gözaltına alınmasını Taraf’tan sonra en büyük puntolarla 1. sayfadan duyuran gazeteydi. Gazetenin 2. manşeti olarak düzenlenen ve “Muhabire kroki gözaltısı” başlığıyla durulan haberde Arıkanoğlu’nun neden gözaltına alındığı anlatılan haberin diğer spotunda ise, “İP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Bedri Gültekin sözkonusu belgenin Taraf gazetesinin Ankara bürosundan fakslandığını ileri sürdü” ifadesine yer verildi. 6. sayfadaki devam haberde de yine Gültekin’in açıklamalarına yer verilirken bu iddialarla ilgili Taraf gazetesinin yaptığı açıklamalardan hiç bahsedilmedi.
Sabah: Gazetenin 1. sayfasından gösterilmeye gerek duyulmayan haber 23. sayfada Ergenekon soruşturmasına ilişkin haberlerin yanında verildi. “Taraf muhabirine ‘kroki’ gözaltısı” başlığıyla duyurulan haberde Arıkanoğlu’nun soruşturmanın gizliliğini ihlal ve adil yargıyı etkilemeye teşebbüsten gözaltına alındığı belirtildi.
Hürriyet: 22. sayfada kısa bir haberle, “Taraf muhabiri gözaltına alındı” başlığıyla duyuruldu.
Milliyet: “‘Kroki’ haberini yapan Taraf muhabiri gözaltında” başlığıyla yayımlanan haber gazetenin 19. sayfasında yer aldı.
Vatan: Ergenekon soruşturmasına ilişkin haberlerin bulunduğu orta sayfadan “Kroki haberini yapan gazeteci gözaltına alındı” başlığıyla kısa bir haber olarak duyuruldu.
Akşam: “Taraf muhabiri Arıkanoğlu gözaltında” başlığıyla 12. sayfadaki diğer Ergenekon haberlerinin arasında yer aldı.
Zaman: Haberi iç sayfalardan duyurmayı tercih edenler arasında yar alan gazete olayı, 4. sayfada “Yargıtay krokisini ortaya çıkaran muhabire gözaltı” başlığıyla kısa bir haberle duyurdu.
Yeni Şafak: 1. sayfadan “Krokiyi bulan muhabire gözaltı” başlığıyla duyurulan haberin 11. sayfadaki devamında ise ÇGD Başkanı Ahmet Abakay’ın görüşlerine yer verildi.
Star: Haberi 1. sayfadan fotoğraflı şekilde “Taraf’a gözaltı” başlığıyla duyurdu. 14. sayfadaki devam haberinin altında ise “Basın özgürlüğüne açık bir saldırı” başlığıyla Taraf gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Alev Er, gazetenin Ankara temsilcisi İsmet Demirdöğen ve Çağdaş Gazeteciler Derneği Başkanı Ahmet Abakay’ın olayı kınayan açıklamalarına yer verildi.
Radikal: Manşetini ve iki tam sayfasını Veli Küçük’ün sorgu kayıtlarına ayıran gazete, birkaç ay önce işten çıkardığı muhabirinin gözaltına alınmasını 9. sayfada tek sütun bir haber olarak duyurdu. “Ergenekon haberi için de gözaltı” başlığıyla yer alan haberde yine Radikal’den çıkartılan muhabirlerden Adnan Keskin ile ÇGD Başkanı Ahmet Abakay’ın açıklamasına da yer verildi.
Yeniçağ: Olayı manşet yanından Arıkanoğlunun gözaltına alınmasına neden olan haberin kupürüyle birlikte “Taraf muhabiri gözalına alındı” başlığıyla duyurdu.
Evrensel: Erken saatlerde baskıya girdiği için haberi ancak 3. sayfada küçük girebilen gazete, “Ergenekon Taraf’a uzandı” başlığını kullandı.
Birgün, Yeni Asya ve Vakit gazeteleri ise erken baskıya girdiği için habere hiç yer vermediler.