The Guardian: BBC, Gazze belgeselini yayınlamayarak izleyicilere ihanet etti

The Guardian’da Karishma Patel’in 2 Temmuz 2025 tarihli yazısına göre, BBC’nin “Gaza: Doctors Under Attack” adlı belgeseli yayınlamaktan vazgeçmesi, kurumun İsrail’in Gazze’deki savaşına dair haberlerinde tarafsızlık ilkesini ciddi şekilde zedelediği yönündeki eleştirileri yeniden alevlendirdi. BBC için ödüllü Basement Films tarafından hazırlanan belgesel, aylardır yayın bekliyordu. Ancak BBC, “taraflılık algısı yaratabileceği” gerekçesiyle filmi göstermemeye karar verdi. … Devamını oku

HZİ Vakfı’nın kobayları

Nokta Dergisi’nin 24 Mart 1985 tarihli sayısında yer alan HZİ Vakfı’nın insan kobaylar üstünde yaptığı deneylerle ilgili Güldal KIZILDEMiR ve Semra SOMERSAN imzalı haberini aşağıda PDF sayfası olarak bulabilirsiniz. Nokta Dergisi 24 Mart 1985, Haber Spotu: HZi Vakfl’nın ilaç araştırmalarında kullandığı “insan kobay/ar”ın büyük bir bölümünü Vakıf Yönetim Kurulu Başkanı Muazzez İlmiye Çığ’ın, 33 yıl … Devamını oku

Yalın üretim bir çözüm değildir!

Matt Vidal’in yalın üretimi, işçilerin güçlendirilmesi ve katılımı için olanaklar sağlayan tarafsız bir teknoloji olarak çerçevelemesi yanlıştır. Yalın üretim, kapitalist işverenlerin maliyet azaltma kapasitelerini, saplantılı ve rekabetçi bir yoğunlaştırılmış çalışma rejimi aracılığıyla destekleyen bir üretim sistemidir. Bu haliyle işçileri birbirleriyle rekabet etmeye teşvik etmekte ve işverenlere olan bağımlılıklarını arttırmaktadır.

Avrupa da Türk ve Kürt uyuşturucu çetelerinin savaşı büyüyor

Üç ay süren kanlı saldırılar Mayıs ayında Barselona sokaklarında başladı. Popüler bir sahil mahallesinde öğle yemeği yiyen bir adam, bir telefon aldıktan sonra yemek yiyen arkadaşlarından uzaklaştı. Kısa bir süre sonra olay yerinden kaçan bir suikastçı tarafından vurularak öldürüldü. Üç hafta sonra, Londra’da bir restorana düzenlenen silahlı saldırıda üç kişi yaralanmış ve dokuz yaşındaki bir … Devamını oku

Üniversitede ‘gözetimli sınav’ tartışması

İstanbul Bilgi Üniversitesi öğrencileri, kamera ve mikrofon açık sınav yapma kararına Kişisel Verileri Koruma Kanunu’nu ihlal ettiği gerekçesiyle itiraz ederken, uzman hukukçular aynı görüşte değil.

Haliç’te yunus esareti devam ediyor

Eski Başkan Kadir Topbaş’ın 2013’te kapatılacağını söylediği Haliç’teki yunus gösteri merkezi, faaliyetine İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin adını kullanarak devam ediyor. Sözleşmenin Ekrem İmamoğlu döneminden önce yapıldığını belirten İBB ise konuyu takip ettiklerini söylüyor.

Nomofobi, ya da cep telefonu bağımlılığı

Hayatımızın her alanına bir lütuf gibi giren teknoloji başımıza bela da olabiliyor. Akıllı telefonlarla ya da mobil cihazlarla internete sürekli bağlıyız ama bu cihazlar elimizden alındığında kendimizi bir nevi kaybolmuş hissediyoruz. İşte, İngilizce “NO MObile PHone PhoBIA” kelimelerinden türetilen nomofobia (nomofobi), hastalık seviyesine eren bu korku ya da endişeyi tanımlıyor:  Telefonsuz yada telefonunuz olsa bile, internet bağlantısından kopma korkusunu.

31 Ekim’de HaberVs canlı yayınına katılan İstanbul Aydın Üniversitesi Psikoloji bölümü başkanı Engin Eker, mobil cihazlar aracılığıyla yaşadığımız bağımlılığı ve olası sorunlarını şöyle anlatıyor:

“Muhtemelen hepimiz, her istediğimizi her zaman verebilecek, ölmeyen devasa bir anneye, bir anne memesine wi-fi kanallarıyla bağlıyız. Görünmeyen plesantalarla annemiz bizi sürekli besliyor. İnternet dediğimiz şey bu. Onun yokluğunu görmeden bu konuda düşünmek çok zor. Daha fazla çalışma yapılması gerekiyor ki internetin insan hayatında yerleştiği yeri anlayabilelim. Teknolojik her gelişmenin insan ilişkilerine yerleştiği bir aralık var ve o aralıkta yayılıyor. Cep telefonları, ilişkilerde bir şeyler aksadığı için mi araya giriyor yoksa cep telefonlarının varlığı yüzünden mi ilişkiler çatlıyor? Bunu anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyacımız var. Ancak görünen o ki bizim kendi kendimize yapabildiğimiz kimi şeyleri cep telefonlarına devrediyoruz, kimi işlevleri bizim yerimize yapar hale geliyor. Bu soyut bir durum ve yolun tersine gitmekte olduğunu gösteriyor. Çünkü soyuttan somuta gitmememiz lazım. Somuttan soyuta, bedenden düşünceye, hareketten düşünceye gitmemiz gerekir. Bu yüzden sıkıntılı buluyoruz. Özellikle yeni nesil, telefonlar olmadan ilişki kuramıyor, ders çalışamıyor, yaşayamıyor ve ondan uzak kaldıklarında büyük sıkıntılar yaşanabiliyor.”

Bağımlık belirtileri: Tolerans ve yoksunluk

Cep telefonu kullanımı ne zaman patolojik (hastalık) olarak değerlendiriliyor?

Engin Eker bir kullanımın bağımlılık seviyesinde değerlendirilebilmesi için başvuralan iki kritere dikkat çekiyor: Tolerans ve yoksunluk. 

Bilgisayarda oyun oynarken ya da cep telefonununda geçirilen sürede elde ettiğimiz bir keyif, bir haz var. “Tolerans, aynı hazza ulaşabilmek için harcadığınız süre ve efor “diyor Engin Eker. “Aynı haz seviyesine ulaşabilmek için insanların daha fazla telefon, ya da daha madde ya bilgisayarda daha fazla oyun oynamak zorunda kalmanız demek. Bağımlılık yaratan kimyasallar da, bilgisayar oyunları da cep telefonu da insan organizmasına yabancı maddeler. Ancak kullanım arttıkça beynimizdeki neronlar aynı uyarım seviyesini sağlayamıyor. Bu nedenle, zarar görmemize rağmen her defasında daha fazlasına ihtiyaç duyuyoruz.”

Yoksunluk ise bağımlılık yaratan etkinliği (cep telefonu kullanımı, bilgisayar oyunları, madde kullanımı, vs) yaparken hissettiğimiz olumlu duygulanımlardan uzak kalma durumu. Yani bu etkinlikleri yaparken sahip olduğunuz olumlu duyguların tersi bunlardan uzak kaldığımızda çıkıyor. Örneğin cep telefonuyla ya da internetle iç içe olmak sizi çok rahatlatıyorsa, bunların olmaması durumu sizi yoksunluk belirtisi olarak gergin, huzursuz hatta öfkeli birine dönüştürebilir.

Engin Eker’e göre bu iki belirtinin hangi seviyede olduğu, bağımlılığın olup olmadığını tespit etme noktasında fazlasıyla işe yarıyor.

Cep telefonu: Uzuv

Programa katılan İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim görevlisi Tüge Gülşen, “cep telefonu/sosyal medya kullanımının yüz yüze iletişime etkileri” üzerine yürüttüğü tez çalışması için yaptığı bire bir görüşmelerde, cep telefonunu bir uzvu olarak tanımlayan insanlarla karşılaştığını söylüyor. Engin Eker bu vakayı şöyle açıklıyor: “Siz kolunuzu bahçede bırakıp uyumazsınız, ‘bacağım teyzemlerde kalsın’ diyemezsiniz. Beden kimliği diye bir şey var. Sahip olduğumuz şeyler, örneğin cep telefonu da ‘genişletilmiş kimliğimize‘ dahil. Onu da orjinalite çuvalımıza attığımız için böyle bir özelliği var.”

Gülşen en çok gözlemlenen eğilimlerden birinin, otururken telefonu masa üzerinde bulundurmak olduğunu söylüyor. Araştırmaya katılanlar bu eğilimi “her an ulaşılabilir ve ulaşabilir olmak” ile açıklıyorlar. Araştırmanın ortaya koyduğu bulgulardan bir diğeri de cep telefonlarıyla sürekli temas halinde olmanın güvende hissettirmesi. Katılımcılar telefonla ilişkilerini “bağımlılık” yerine “alışkanlık” kelimesiyle ifade etmeyi tercih ediyorlar. Gülşen’e göre bu, durumu yuşatmak için için yapılan bir tercih.

“Düşünme yeteneğimiz elimizden alınıyor gibi…”

Araç sürerken cep telefonu kullanırsanız kaza yapabilirsiniz, derslerde elinizden düşürmezseniz başarısız olabilirsiniz. Ancak Engin Eker’in daha büyük bir kaygısı var:

“Temel olarak düşünme yeteneğimizi elimizden alan bir şeye dönüşmeye başlıyor gibi” diyor psikolog: “Günün her saatinde, her sorumuza cevap veren internet var, bir anne gibi besleyen bir kaynak var. Düşünme yeteneği doyurucu bir kaynağın, Freud’un da söylediği gibi annenin yok olmasıyla ortaya çıkar. ‘Anne’ beklediğimizde orada olmamalı ki biz onun yerine sembolik bir şey koyabilelim. Düşünme yeteneğimizi ortaya çıkaran budur. Bebek ne zaman düşünür? Annenin fiziksel ve duygusal olarak yokluğuyla ortaya çıkabilecek bir şey. Ama bu durumu hiç yaşamıyorsunuz. Çünkü sosyal medya alanlarında her an size istediğinizi verebilecek bir kaynak var. Düşünmenize gerek yok o zaman! Çünkü kaybetmiyorsunuz. Bence daha büyük şeyler için kaygılanmalıyız.”

Telefon kullanımı sınırlanmalı mı? 

Engin Eker’e göre, zarar verdiği gözlemlendiği durumlarda cep telefonu kullanımına sınır koyulmasının fayda sağladığı bir gerçek. Özellikle sosyal ilişkilerde yaşanan kayıp çocuklar için telafisi daha zor bir sorun olarak ortaya çıkıyor. Ancak sınırlamanın tek taraflı olarak ebeveyn tarafından dayatılmaması gerektiğini, çocuklar ve gençlerle ortaklaşa verilmesi gereken karar olduğunun altını çiziyor.

Genco Erkal: ‘Politik olmadığını iddia eden sanatçılar da politik’

Tiyatrocu Genco Erkal’a göre politik olmadığını iddia eden sanatçılar da politika yapıyor. Sanat ve siyaseti hiçbir zaman ayrı görmediğini söyleyen Erkal, Bilgi İletişim Fakültesi RGB ekranında yayınlanan “HaberVesaire’de Bu Sabah” programında “sanat siyaseti yansıtmalı mı?” sorusunu şöyle cevapladı:

“Ben başından beri politik tiyatro yapmayı seçtiğim için sanat ve siyaset benim için hep içiçe. ‘Bazıları bilinçli olarak politiktir’ diyelim çünkü değişime inanır ve toplumun değişmesi için sanatla katkıda bulunur. Bertolt Brecht de, Nazım Hikmet de böyle düşünür. Benim anlayışıma göre sanatçı, dünyadaki topluma değişime eşlik etmek durumundadır. Bir de hiç politik olmadığını iddia eden bir sanatçı grubu vardır ki, ben bugün onlara “saraylı sanatçılar” diyorum.

27 Mart Dünya Tiyatrolar Günü için yayınlanan ve tecrübeli tiyatrocuların yer aldığı videoyu “ortaokul müsameresi düzeyinde” gören Erkal, “Beraber sahneye çıktığım, aynı tiyatroları paylaştığım bu kadar yıllık duayen sanatçıları videoda gördüğümde cin çarpmışa döndüm. Yapıyorlar ama bu kadarı da olmaz. Şimdi onlar politik olmadıklarını iddia ediyorlar ama onların yaptığı iş de bir politika: Bugün medyamız, televizyonlarımız, gazetelerimiz nasıl gerçekleri gizlemeyi ve insanları uyutmayı amaçlıyorsa, insanlara ‘çok güzel bir dünyada yaşıyoruz, her şey pespembe, gülünecek, eğlenilecek’… Asıl mesele üzerinde kimse düşünmeyecek; iktidarın yanlışları, ekonomik durum ve politik üçkağıtçılıklar üzerine düşünmeyecek.”

Genco Erkal’ın konuk olduğu “HaberVesaire’de Bu Sabah” programının tamamını buradan izleyebilirsiniz.