ERSAN BAYRAM
ebayram@medyakronik.com
1 Haziran 2005’te yenilenmiş haliyle yürürlüğe giren TCK’nin 50. maddesi uyarınca hakimlere bir yıldan az hapis cezalarını başka bir cezaya dönüştürme yetkisi verildi. Hakimlerin bu yetkiye dayanarak verdiği kimi cezalar ceza alanları dahi güldürüyor.
Mahkeme heyetine başkanlık eden hakim, kararı okumadan önce sanığa son bir kez baktı. Hayatında ilk kez mahkemeye düşmüş olmanın verdiği korkuya ceza alacağının endişesi de karışan sanık hakimle gözgöze gelince az kalsın bayılacaktı. Kararı okumaya başlayan hakimin, “Üzerine atılı suçu sabit görülen sanığın 7 ay 15 gün hapsine…” diye başlayan karar metni bittiğinde ise sanık gerçekten bayılmıştı. Ama sebep, cezaevine girecek olması değildi. Hakim, karısının yüzüne yumruk atarak burnunu kıran sanığın cezasını “evli bir erkeğin eşine nasıl davranması gerektiği”ni anlatan 3 sayfalık tez hazırlamaya çevirmişti.
Amerikan filmlerinden aşina olduğumuz ve “hadi canım sen de” dediğimiz bu tür cezalarla Türkiye’de de sıklıkla karşılaşıyoruz artık. Komşunun çocuğuna tokat atan nineye düğünlere gitmeme, cam kıran çocuğa bisiklete binmeme, kaçak elektrik kullanan bir kadına kuaföre ya da sinemaya gitmeme gibi cezalarla ilgili haberler gazete sayfalarında sıklıkla yer buluyor. Duyulduğunda insanı gülümseten bu cezalar kimi zaman, kitap okuma cezası verilen sanığın kör; bar, pavyon gibi eğlence mekânlarına gitmeme cezası alanların da imam olduğu davalarda da ortaya çıkınca insanda kantarın topuzunun kaçırıldığı hissini uyandırmıyor değil.
Her şey, 1 Haziran 2005 yılında yürürlüğe giren yenilenen Türk Ceza Kanunu’nun 50. maddesinin, “Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar” bölümünün, hakimlere bir yıldan az hapis cezalarını başka bir cezaya dönüştürme yetkisi verilmesiyle başladı. Böylece bu “acayip” cezalar da önce hukuk sistemimize sonra da hayatımızda giriverdi. Artık Türk mahkemeleri, zaten dolup taşan cezaevlerine daha fazla mahkûm göndermemek ve daha önce sabıkası bulunmayanlara ıslah edici (!) bu cezalarla kanunları uygulamak için bizi de ceza alanları da güldüren kararları gün geçtikçe daha fazla almaya başladı. İşte gazetelerde okumaya alıştığımız ilginç mahkeme kararlarından örnekler:
Nineye düğüne gitmeme, futbol tutkununa maça gitmeme cezası
• Amasya’da yaşayan 3 çocuk, 5 torun sahibi 66 yaşındaki Arife Muslu, komşunun çocuğuna tokat attığı gerekçesiyle yargılanarak 5 ay boyunca nişan ve düğünlere gitmeme cezası aldı. Yeni boyanan evinin duvarını çamur yaptığı için çocuğa tokat attığını söyleyen Arife nine, “kanunlara saygılıyım” dedi.
• Trafik güvenliğini tehlikeye soktuğu gerekçesiyle Kayseri 1. Sulh Mahkemesi’nde yargılanan ve suçu sabit görülen Ü.D.’ye verilen 30 günlük hapis cezası 2 ay süresince Kayserispor maçlarına gitmemeye çevrildi.
• Kayseri 4. Asliye Ceza Mahkemesi’nde hırsızlıktan yargılanan E.S.’ye 1 yıl süreyle ikamet ettiği Felahiye İlçesi’nde “ahıra girmeme” cezası verildi.
• Ruhsatsız tabanca taşıyıp yaralama olayına karışan M.A., Kayseri 3. Asliye Mahkemesi’nin kararı ile 10 ay süreyle içkili yerlere girmekten men edildi.
• Bursa 5. Asliye Ceza Mahkemesi, 16 yıllık eşinin yüzüne yumruk atarak burnunu kıran E.M.’yi “evli bir erkeğin eşine nasıl davranması gerektiği”ni anlatan 3 sayfalık tez hazırlama cezasına çarptırdı. Denetim serbestlik ekibi tarafından 1 yıl boyunca “iyi bir eş olup olmadığının” takip edilmesine karar verilen sank, bu denetimlerde “iyi bir eş” olduğunu kanıtlayamaması halinde 7 ay 15 günlük hapis cezasını çekecek.
• Eşini dövdüğü gerekçesiyle ilk olarak 6 ay hapis cezası verilen kocaya, Denetim Serbestlik Uygulaması kapsamında değiştirilen kararla beraber “6 ay sigara içmeme” cezası verildi. Karısının, şiddet nedeniyle şikâyetçi olması üzerine polis merkezine götürülen Adem Ç. karakolda da eşine tokat atınca çıkarıldığı mahkemede sigara içmeme cezasına çarptırıldı. Adem Ç., her gün polis merkezine giderek sigara içmediğine dair bir belgeyi imzalamaya de zorunlu tutuldu.
• Edirne 3. Asli Ceza Mahkemesi’nde kaçak elektrik kullanmaktan yargılanan C.E.’ye 6 ay 10 gün boyunca sinemaya gitmeme cezası verildi. Denetimli ve Serbestlik Şubesi cezanın takibi mümkün olmadığından dolayı Edirne Emniyet Müdürlüğü’ne cezanın kontrol edilmesi hakkında dilekçe gönderdi. Polis ekiplerinin sinema gibi umuma açık yerlerde yaptığı kontrollerde C.E.’nin yakalanması durumunda cezası hapse çevrilecek. Daha önce de aynı suçtan yargılanan 2 kişiye 3’er ay 10’ar gün kuaför ve güzellik salonuna gitmeme cezası verildi.
• Kütahya’nın Emet ilçesi’ne bağlı Aydıncık beldesinde, itmek suretiyle babasını yaralayan şahsa mahkeme 6 ay kahvehaneye gitmeme cezası verdi.
• Erzurum’da Kazım Yurdalan mahallesindeki gecekondu evinde yaşayan 2 çocuk annesi M.P.’ye elektrik sayacına film şeridi takıp kaçak elektrik kullandığı gerekçesiyle 6 ay süreyle komşulara gitmeme cezası verildi. Ceza nedeniyle evinden çıkmayan M.P., komşularıyla evinin penceresinden konuşarak cezasını çekiyor.
• Çorum’un Kargı İlçesinde adam yaralamak suçundan gözaltına alınarak mahkemeye sevk edilen Mehmet Ergin’e “3 ay süreyle haftada 1 gün, günde 3 saat Kargı İlçe Halk Kütüphanesi’nde vakit geçirme” cezası verildi. Çorum Denetimli Serbestlik Şubesi tarafından denetlenen Ergin, özgür olmanın ve kitap okumanın güzel bir duygu olduğunu söylüyor.
• Kırıkkale’de sevdiği kıza aşkını ispat etmek için ismini yağlıboyayla okulun bahçe duvarına yazan 20 yaşındaki G.A.’ya kamu kurumunda bir yıl ücretsiz çalışma cezası verildi. Kırıkkale Ticaret Meslek Lisesi yönetiminin şikâyetçi olması üzerine 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ne çıkarılan G.A.’ya Kabahatler Kanunu uyarınca yazıyı silme ardından bir kamu kurumunda bir yıl, günde dört saat ücretsiz çalışma cezası verdi. Verilen ceza gencin isteği üzerine 6 ay tam gün çalışma cezasına çevrildi. Cezasını Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü’nde çay ve temizlik işi yaparak çeken genç yanlışlık yaptığını ifade ederek pişmanlığını dile getirdi.
• Kocaeli’de ruhsatsız olarak işyeri işleten ve sigara makinesi çalıştırdığı gerekçesiyle 5 ay hapis cezasına çarptırılan Ömer M.’ye bir camide 600 saat temizlik yapma cezası verildi.
• Gaziantep’te kooperatif yöneticisi üç imam, genel kurulu zamanında yapmadıkları için “25 gün bara, pavyona gitmeme” cezasına çarptırıldı. Yine aynı suç nedeniyle bir başka ilginç karar da Mudanya Asliye Ceza Mahkemesi’nde verildi.
• Kütahya’da da yine genel kurul yapmadığı için 74 yaşındaki İsmail Canseven’e verilen 26 gün hapis cezası 26 gün boyunca kitap okumaya çevrildi. Ancak Canseven hem kördü hem de okuma yazması yoktu. Canseven’in, mahkemeden cezasını oğlunun yaşadığı Eskişehir’de bir kütüphanede çekme talebi kabul edildi ancak oğlu isyan etti. “Babam evde bile duvarlara monte ettiğimiz ipler sayesinde tuvalete gidip geliyor. Babam sabah akşam kütüphanede bulunsa bile anlamı yok. Ben de isterim okumasını ama mümkün değil. Bu yaştan sonra kör alfabesi mi öğretelim?” diyen oğul İsa Canseven, cezanın reddi için mahkemeye başvurdu.
• Adapazarı’nda bir TIR parkı işleten Namık Oral’a, bir yaralama olayına karıştığı için önce 10 ay hapis cezası verildi. Sanığın sabıkasız olduğunu göz önünde bulunduran mahkeme cezayı 7 sokak köpeğine 20 ay boyunca bakmaya çevirdi. Hayvanları sevdiğini belirten sanık ceza ertesinde de köpeklere bakmaya devam edeceğini söyledi.
• Erzurum’da ağabeyinin düğününde havaya ateş eden Muhammet Levent Buzdağlı hakkında yargılandığı Erzurum 2’nci Asliye Ceza Mahkemesi’nde 6 ay hapis cezası verildi. Ancak yargılama sırasında sanığın duyduğu pişmanlığı ve iyi halini dikkate alan hakim cezayı, “5 yıl boyunca Erzurum ilinde yapılan düğün etkinliklerine katılmaktan yasaklanmaya” çevirdi. Bu süre içinde düğüne gittiği tespit edilirse tutuklanmasına karar verilen Buzdağlı, “Evlilik hazırlığı içindeyim. Kendi düğünüme gidemeyecek miyim?” demesi üzerine kararın sadece kendisininkinden başka düğünlere katılmasını engellediği belirtildi.